چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت ۰۰
ويولن يكي از محبوب ترين و پرطرفدارترين سازها براي آموزش است. اين ساز با وجود ظاهر كوچكش، تاثير بسياري بر موسيقي در طول ساليان داشته است و قطعات بسياري براي اين ساز چه در اجراهاي گروهي و چه براي اجراي سولو نوشته شده است كه بسيار از آنها هم بسيار مشهور شده اند. بطور كلي ساز ويلون هم براي اجراهاي سولو و هم براي هم نوازي با ساير سازها در اركستر، سازي بسيار پر اهميت است.
ساز ويولن در دسته بندي سازهاي زهي - آرشه اي قرار مي گيرد و محل تولد آن نيز كشور ايتاليا است. از مشهورترين نوازندگان ساز نيز مي توان به آنتونيو ويوالدي و نيكولا پاگونيني اشاره كرد.
خانواده ويولون
خانواده ي ويولون ها شامل سه ساز ويولون، ويولا، و ويولون سل است، كه هركدام در منطقه ي زير، مياني و بم صدا مي دهند. اما ساز كنترباس در دسته بندي خانواده ي ويلون قرار نمي گيرد كه از شانه هاي شيبدار اين ساز مشخص است.
درباره ساز ويولن
براي نواختن ساز ويولن، معمولا آن را روي شانه چپ قرار داده و با دست راست و به وسيله ي آرشه آن را مي نوازند، البته نوازندگان چپ دست در نحوه ي نواختن ساز و حتي تهيه ي نوع ساز تفاوت هايي با ساير نوازندگان دارند. آنچه كه ساز ويولن را به سازي جهاني و بين المللي تبديل مي كند، انعطاف پذيري بالا و قابليت سازگاري با موسيقي فرهنگ ها و قوم هاي مختلف است.
تاريخچه ي ويلون
ويولون يك ساز بسيار ظريف و فرنگي است كه از كنار هم قرار گرفتن 58 قطعه مختلف ساخته مي شود، اين قطعات به شكلي بسيار ظريف و دقيق كنار هم قرار مي گيرند و در مجموع وزني حدود 400 گرم دارند. اولين حضور اين ساز مربوط به قرن نهم ميلادي مي شود و طبق عقيده ي بسياري از عالمان عرصه ي موسيقي، ويولن نمونه ي كامل شده ي ساز رباب است. رباب سازي بود كه زماني كه به اروپا رسيد، تغييراتي بر آن شكل گرفت و نام آن به ربك تغيير يافت. عده اي معتقدند ساز رباب ريشه در كشورهاي عربي داشته است و نمونه هاي اوليه ي اين ساز داراي سوراخ هايي بر روي ساز بوده است كه به مرور زمان اين سوراخ ها از روي ساز حذف شدند. همچنين نمونه ي اوليه ي اين ساز داراي سه سيم بوده است. ساز تكميل شده و به روز شده از قرن يازدهم به بعد و در اروپا رواج داشته است.
بسياري از مورخان بر اين باور هستند كه تاريخچه ي ويولن امروزي به اين شكل است كه اوايل قرن شانزدهم در نواحي شمالي ايتاليا پيدا شد. اين ناحيه از ايتاليا در قرن هاي آتي نيز سنت ساختن ساز ويولن را حفظ كرد. معمولا چوب افرا براي ساختن اين ساز در نزد سازندگان بسيار محبوب بود و امروز هم از اين چوب براي ساخت ويولن استفاده مي شود. اين چوب در نواحي لومباردي به فراواني يافت مي شد.
شهر برسيا كه در دامنه ي كوه هاي آلپ قرار دارد، اولين شهري بود كه در زمينه ي ساخت ويولن به مهارت كامل و عالي رسيد. در فوريه ي سال ۱۵۳۹ بود كه هنرمند برجسته اي به نام آندره آ آماتي كه استاد تمام در زمينه ي سازندگي ويولن بود، يك خانه را اجاره كرد (و بعدها خريد) و آن را به وركشاپ آموزشي در كرمونا تبديل كرد.
اين خانه تا دويست سال آينده تحت مالكيت اعضاي خانواده ي او و نوادگانش بود و به يكي از برجسته ترين وركشاپ هاي سازي در اروپا تبديل شد.
نخستين سازنده ي ساز ويولن شخصي ايتاليايي به نام گاسپارو برتولتي بوده است كه عده اي او را مخترع اين ساز مي دانند. يكي از شاگردان برتولتي، آندره آماتي بود كه خود سازنده و نوازنده ي معروف ويولن بود و از شاگردان معروف وي مي توان از آنتونيو استراديواري نام برد كه جزو بهترين سازنده هاي ويولن در دنيا محسوب مي شود.
از آن زمان تا امروز هنوز فردي در دنيا پيدا نشده كه بتواند هنر استراديواري را كامل كند، يا حتي در ساخت ويولن هم سطح او بوده و بتواند سازي به زيبايي يا خوش صدايي سازهاي وي بسازد. سازهاي استراديواريوس از نظر ظاهري به جلوه ي خورشيد بر روي ابريشم تشبيه مي شدند و از حيث نرمي و لطافت نيز به تابش خورشيد بر روي پوستي ابريشمين شبيه بوده اند.
ويولن ايراني يا ويولن خارجي
بسياري از افراد علاقمند به يادگيري ويولن، تمايل به يادگيري نواختن آهنگ هاي ايراني با ويولن دارند. اما لازم به ذكر است براي شروع به يادگيري هر سازي بايد ابتدا به روش اصلي نواختن اقدام به يادگيري كنيد. ويولون نيز سازي غربي و غير ايراني است، بنابراين شيوه ي اصلي نواختن آن نيز شيوه يا متد آموزش غربي است.
براي شروع با سبك كلاسيك آغاز به يادگيري كنيد. از طرفي براي ايراني نواختن، به موسيقي ايراني گوش دهيد تا گوشتان كامل با موسيقي ايراني آشنا شود. براي درست نواختن موسيقي ايراني، رديف هاي ويولن ايراني را يكبار بطور كامل ياد بگيريد.
براي شروع به يادگيري ويولن چقدر تمرين كافي است؟
بخاطر داشته باشيد كه با تكرار يادگيري شكل ميگيرد. با تمرين مداوم و وقت كافي، با هر مقدار سن كم يا زياد، قادر به يادگيري ساز ويولون و نواختن آن به شكلي گوش نواز خواهيد بود. شرط اول براي يادگيري نواختن هر سازي علاقه، و سپس پشتكار و مداومت، حوصله و برنامه ريزي براي تمرينات منظم است.
اگر تصميم داريد شروع به يادگيري اين ساز (يا هر ساز ديگري) بكنيد، در نظر بگيريد كه براي رسيدن به نتيجه ي دلخواهتان بايد براي تمرين وقت اختصاص بدهيد. پيشنهاد اكثر مدرسان موسيقي حداقل يك ساعت در روز تمرين متمركز بر روي ساز براي شروع راه و در مقاطعي بيشتر از اين مقدار است.
چه سني براي يادگيري نواختن ويولون مناسب است؟
توانايي هاي انسان آنقدر فوق العاده است كه در هر سني امكان يادگيري و استفاده از هر مهارتي را خواهد داشت، موسيقي نيز در هر سني قابل يادگيري است و به ميزان علاقه مندي فرد بستگي دارد. با اين وجود ياد گرفتن ويولن در سنين مختلف ويژگي هاي متفاوتي خواهد داشت. براي نمونه:
براي افراد بالاي 30 سال به خاطر بلوغ مغز در تحليل چرايي موضوعات و فهم آسان آموزش هاي اساتيد، آموختن ساز ممكن است و مي توانند به راحتي، اما با كمي تمرين بيشتر ساز مورد علاقه ي خود را ياد بگيرند.
در رده ي سني 18 تا 30 سال نيز به دليل شور و هيجان بالا و عشق به موسيقي و ساز، معمولا انگيزه ي هنرجويان بسيار بالاست و باتوجه به انرژي بالاي خود مي توانند شروع به يادگيري كرده و پيش بروند.
اما مطمئنا بهترين رده ي سني براي شروع يادگيري موسيقي سنين 7 تا 18 سالگي است. با وجود اينكه در اين رده ي سني قدرت تحليل و پردازش مغز هنوز كامل نشده و به بلوغ نرسيده است، اما توانايي فرا گرفتن و انعطاف پذيري ذهن، بسيار به هنرجو كمك مي كند كه بتواند از طريق آموزش درست و برنامه ريزي و تمرين مرتب به نتيجه اي عالي برسد.
بخش هاي مختلف ساز ويولون
قسمت هاي ساز ويولن عبارتند از :
آرشه
يا كمان تركه اي چوبي است كه رشته هاي مويي دم اسب، در طول آن كشيده شده است و به دو سر آن ثابت شده است.
تنه
جعبه اي كه مابين تخته ي روئي و تخته ي زيرين و جداره هاي طرفي محصور شده است.
دسته يا گردان
در واقع دنباله ي چوب آبنوس تكيه سيم هاست كه محل انگشت گذاري نوازنده در قسمت بالاي آن قرار دارد. نوازنده ي ويولن قادر است ، در تمام طول چوب آبنوس انگشت گذاري كند ، انتهاي دسته به جعبه ي كوچكي ختم مي شود كه سيم ها در درون آن به دور گوشي هاي كوك پيچيده مي شوند.
خرك
بين سيم ها و طبله ي ويولن قرار گرفته و فشار سيم ها آن را عمود نگه مي دارد. نقش خرك ان است كه ارتعاش سيم ها را به طبله و به جعبه ي ويولن منتقل مي كندو نيز در داخل جعبه ميله اي چوبي تقريبا زير خرك ، اندكي بلند تر از جدار طرفي قرار داده شده كه شكل گرده ماهي ، طبله و زيره را حفظ مي كند.
گريف
از آبنوس ساخته شده است و در طول گردن ويولن چسپيده است و تا ميانه ي جعبه ي ساز ادامه دارد . گريف جايي است كه نوازنده با انگشت خود سيم را به آن مي چسباند و به اين ترتيب طول سيم را كوتاه مي كند و نت هاي مختلف را مي نوازد. تا آخر تنه ي ويولن كشيده شده است. با زهي از جنس روده يا پلاستيك به دكمه اي كه در قسمت پايين جدار تعبيه شده بند مي شود.
سيم ها
سيم ها از جعبه ي كوچك سر ساز آغاز شده در طول چوب آبنوس ، تكيه گاه سيم ها ادامه يافته ۷ از روي خرك عبور كرده و در سيم گير مهار مي شود . سيم هاي ويولن قبلا از روده ي گوسفند «زه» ساخته مي شد. امروزه در سيم هاي بم تر ، روي روده سيم فلزي نازكي مي پيچند و در سيم هاي زير تر از مفتول فلزي تنها استفاده مي شود.
سيم گير
از آبنوس ساخته شده است و در فاصله ي اندكي با خركنقش
روش صحيح نگه داشتن ويولون و آرشه
براي درست نگه داشتن ويولون به نكات زير توجه كنيد:
- ويولن را بايد به شكل افقي و موازي با زمين نگه داشته و بايد زاويه ي اندكي به سمت چپ داشته باشد.
- ويولن را روي ترقوه سمت چپ خود قراردهيد و با استفاده از سمت چپ چانه تعادل ويولون را حفظ كنيد.
- مي توانيد از شانه ي خود براي نگه داشتن ويولون استفاده كنيد. بسياري از ويولونيستها از اين روش استفاده كرده و از شانه خود بعنوان تكيهگاه استفاده ميكنند.
نكات مربوط به دست چپ:
- آرنج شما دقيقا بايد زير مركز ويولن قرار بگيرد.
- مچ دست خود را بايد اندكي خم كنيد.
- از مچ دست بعنوان تكيهگاه گلويي (گردن) ويولن استفاده نكنيد
- انگشت شصت بايد روبروي انگشت دوم يا سوم دست باشد.
- بين انگشت شصت و انگشت اشاره بايد يك فضاي منحني خالي وجود داشتهباشد (انگشت شصت و اشاره بايد حالت C به خود بگيرند).
ژست صحيح
هنگام ايستادن، شانه خود را صاف نگهداريد و در زانوهايتان احساس راحتيكنيد. برخي ويولونيستها ترجيح ميدهند اندكي پاي چپ خود را جلوتر قراردهند.
براي نشستن، يك صندلي سفت و محكم را انتخاب كنيد تا هنگام بلندشدن، راحتتر بلندشويد(بهتر است از صندلي نرم استفاده نكنيد). برخي ويولونيستها هنگام نشستن روي صندلي اندكي پاي چپ را خود جلو مياندازند.
نحوه ي نگه داشتن كمان
- دستتان را شلكنيد، مچ دست چپ خود را به آرامي بچرخانيد و انگشتان خود را در يك موقعيت مناسب قراردهيد.
- نوك انگشت شصت بايد نقطه اتصال قورباغهاي را لمسكند
- انگشتان را به آرامي در بالاي كمان ويولن، خمكنيد
- انگشت وسط بايد روبروي انگشت شصت قرار بگيرد
منبع: سايت گوشنوازان / پكيج فيلم آموزش ويولن از مبتدي تا پيشرفته - از صفر تا صد
- ۱۵ بازديد
- ۰ نظر