شنبه ۲۲ شهریور ۰۴

آموزش تنبك آنلاين

معرفي و آشنايي با انواع سازهاي موسيقي

اين مشخصه مربوط به نحوه اجراي تكنيك و توليد صدا مي باشد. به طور كلي در تنبك نوازي مي توان چندين نوع مختلف از شكل اجرا را تشخيص داد:۱- ضربه زدن = مانند اجراي پلنگ و تم بر روي پوست يا ضربه بر بدنه يا بخشهاي مكمل صدادهي (مانند پوست تعبيه شده بر روي بدنه تنبك) يا حتي ضربه زدن بر روي بخشي از دست كه بر پوست تنبك قرار دارد. ضربه زدن به دوگونه رخ مي دهد:– مستقيم : مانند ضربه دست يا ضربه انگشتر يا هر شي ديگر كه با دخالت دست انجام مي شود.– غير مستقيم : مانند ضربه هاي يك سيم فرضي كه بر پشت پوست تعبيه شده و به هنگام نواختن مرتعش شده و به پوست ضربه مي زند.
۲- مالش دادن = مانند مالش پوست و لبه ناخن دست يا هر شي ديگر بر روي پوست در يك امتداد مثلا طولي يا دايره اي. حالت خاصي از مالش دادن انگشت (يا كوبه با سر لاستيكي) توليد صدايي شبيه ناله گوزن مي كند كه به آن Moose Call مي گويند.
۳- خراش دادن = مانند خراش دادن پوست و چوب بدنه توسط ناخن يا هر شي ديگر.

طبقه بندي و نامگذاري تكنيكهاي تنبك نوازي كه در اصطلاح “تاكسونومي تكنيك هاي تنبك” ناميده مي شود بر اساس توصيف صفات مشترك تاكسون ها يا تكنيكها صورت گرفته و آنها را در طبقات يا صنوف خاص خود قرار مي دهد. نتيجه اين تاكسونومي رده بندي شدن تكنيك ها مي باشد.
تاكسون

تاكسون يا واحد طبقه بندي در اين تاكسونومي همان تكنيك است كه مورد بررسي قرار مي گيرد.
صنف

همانطور كه قبلا گفته شد در طبقه بندي تكنيكهاي تنبك نوازي صنف چهارچوبي انتزاعي است كه تاكسون (تكنيك) مورد بررسي در آن قرار مي گيرد. هر صنف يا طبقه تكنيك داراي صفات مشترك با طبقات بالا و پايين خود است.

صفت شاخص يا تاكسونوميك تكنيك هاي تنبك

ويژگي يا صفتي كه براي مشخص كردن يا جدا كردن يك تكنيك از تكنيك ديگر به كار ميرود، صفت تاكسونوميك تكنيك هاي تنبك ناميده ميشود و آن عبارت از صفت يا صفاتي است كه بر مبناي آنها دو گروه نزديك تكنيكي به يكديگر تشابه داشته يا از يكديگر متمايز ميگردند.
بطور كلي دونوع صفت وجود دارد كه عبارتند از:۱) صفات قابل اعتماد، مانند تعداد انگشتان به كاررفته – نحوه ارتباط انگشتان با يكديگر و… به طور كلي هر ۴ نوع صفت اشاره شده در بالا از نوع قابل اعتمادند.۲) صفات غير قابل اعتماد مانند شدت و ضعف ضربات

 اولين كاربرد تاكسونومي در تكنيك شناسي تنبك شناسايي صفات مشترك و غير مشترك تكنيكهاي نوازندگي است. به اين ترتيب هر تكنيك در صنف و طبقه خود قرار مي گيرد و رابطه ساختاري – تكاملي تكنيكها با يكديگر مشخص مي شود. از طرفي مي توان تكنيكهاي جديد را حدس زد و كشف نمود. اولين گام در اين راه دستيابي به تعريفي اصولي از تكنيك در نوازندگي تمبك است (باز تاكيد ميشود كه در اين نوشتارمنظور از تكنيك همان شيوه هاي انگشت گذاري ساز است). منظور از تكنيك به طور عام عبارت است از توالي از فعاليتها جهت انجام يك كار.
اما مفهوم زير مي تواند گوياي تكنيك در تنبك نوازي باشد:

كاربرد بخشهايي از ۱دست يا ۲دست (مانند بخشهاي مختلف يك يا چند انگشت- كف دست و…) به شكل متصل يا منفصل يا استفاده از ابزاري متفاوت با دست (مانند كوبه و…) كه نيروي خود را ازبخشهايي خاص از دست (مانند مچ دست) اخذ كرده و از طريق ضربه زدن، مالش يا شيوه هايي ديگر بر روي ناحيه يا نواحيي از پوست يا چوب يا اشياء مولد صوت متصل به بدنه ساز توليد صدا نمايند.
براساس تعريف بالا و دربررسي يك تكنيك بايد به بررسي ۴ نوع مشخصه پرداخت:

۱- نحوه توليد صدا

۲- شكل تكنيك

۳- حركت درتكنيك

۴- مشخصات صوتي
هر كدام از ۴ مورد فوق مي تواند صنوف و طبقات مختلف مورد نياز براي تاكسونومي تكنيكهاي تنبك را تعريف نمايد.

تكنيك هاي تنبك از اساس يادگيري اين ساز پرطرفدار ميباشد كه البته براي نوآموزان در يك تا دو ماه اول يادگيري آن كمي سخت مي نمايد.لذا ما در اين بخش سعي كرده ايم كه به زباني ساده تكنيك هاي تنبك نوازي را به شما آموزش دهيم.
مقدمه

تنبك به فرم و شكل جام است و پوستي و از نو سازهاي كوبه اي است.
اين ساز كه با نام هاي تمبك و ضرب نيز شناخته مي شود از سازهاي محبوب كشور ماست.اين ساز به لحاظ شكل، شبيه دربوكا ساز عربي است ولي از نظر صدا بسيار متفاوت از آن است.اگرچه دربوكا امروزه در غرب بسيار محبوب شده است ولي متاسفانه تبليغاتي كه ما براي ساز مشابه و ايراني آن، تمبك كرده ايم بسيار كمرنگ بوده استدر مقايسه با دربوكا كم كاري را براي اين ساز ملي به ارمغان آورده ايم.در گذشته تنبك با نام هاي دمبلك و سپس دمبك شناخته ميشد.تنبك در عصر ما پيشرفت اساسي داشته است كه بخشي از آن بخاطر كوشش كساني مانند استاد حسين تهراني است.به جرات مي توان گفت تنبك از جنبه تنوع تكنيك نوازندگي (در اين جا منظور از تكنيك نوازندگي همان شيوه هاي انگشت گذاري ساز است) از كاملترين سازهاي كوبه اي ممبرانوفون (پوست آوا) مي باشد. بررسي اين تنوع بدون نگاهي سيستماتيك (اصولي و قاعده مند) كه در برگيرنده صفات مشترك و غير مشترك تكنيكهاي نوازندگي باشد غير ممكن به نظر مي رسد. از جمله نتايج اين ديدگاه اصولي كه در واقع هنر مرتب نمودن تكنيكها است قرار گرفتن هر تكنيك در جايگاه خود و مشخص شدن رابطه ساختاري – تكاملي تكنيكها با هم ديگر و يافتن تكنيكهاي جديد مي باشد. در اين نوشتار سعي بر اين است تا بانگاهي مختصر به مفاهيم اوليه تفكر سيستماتيك و اصول طبقه بندي از اين آگاهي در جهت رده بندي تكنيكهاي تنبك بهره گيريم.
 
تعاريف اوليه

در زير به ذكر اصول اوليه و تعاريف موردنياز در طبقه بندي پرداخته ميشود. لازم به ذكر است از اين اصول كه در رده بندي زيستي بيشترين كاربرد را دارند در طبقه بندي تكنيكهاي تنبك استفاده شده است.
۱- تاكسونومي: دانش طبقه بندي و نامگذاري موجودات – اشياء و مفاهيم در اصطلاح تاكسونومي ناميده مي شود. واژه Taxonomy مركب از دو كلمه taxis به معناي ترتيب و nomos به معناي قانون تشكيل شده است. تاكسونومي با تاكسون يا واحد طبقه بندي ارتباط داشته و آنها را بر اساس صفات مشترك در طبقات يا صنوف خاص خود قرار مي دهد. نتيجه تاكسونومي رده بندي شدن تاكسون ها مي باشد.
۲- صنف: چهارچوبي انتزاعي است كه شي مورد رده بندي در آن قرار مي گيرد. هر صنف يا طبقه داراي صفات مشترك با طبقات بالا و پايين خود است. اين رابطه را مي توان به اختصار رابطه والد- فرزند ناميد. از ديد رياضي ساختار طبقه بندي شده نموداري مانند شكل زير است كه شاخه درختي بوده وشروع آن از ريشه Root ياNode مي باشد كه نقطه اي است با صفتي مشترك در تمام شاخه ها و طبقات.
۳- تاكسون: تاكسون يا واحد طبقه بندي محتواي هر صنف است كه مورد بررسي قرار مي گيرد.


۴- صفت شاخص يا تاكسونوميك: ويژگي يا صفتي كه براي مشخص كردن يا جدا كردن يك گونه از گونه ديگر به كار ميرود، صفت تاكسونوميك ناميده ميشود و آن عبارت از صفت يا صفاتي است كه بر مبناي آنها دو گروه نزديك جانوري به يكديگر تشابه داشته يا از يكديگر متمايز ميگردند.
بطور كلي دو نوع صفت وجود دارد كه عبارتند از:۱) صفات قابل اعتماد، مانند تعداد مهره هاي بدن۲) صفات غير قابل اعتماد مانند رنگ
۵- توصيف: بررسي صفات و مشخصات يك تاكسون را گويند.
۶- نامگذاري: مهمترين اصل در نامگذاري تاكسونها در نظر گرفتن صفات مشترك بين تاكسون ها است. در واقع قصد از نامگذاري معرفي تاكسون و صنف آن است. معمولا با حركت به سمت صفات شاخص صنوف مختلف نامگذاري را مي توان تعريف نمود. مثلا به نمونه زير در مورد بلوط سفيد دقت كنيد:

صنف۱. گياه

صنف۲. درخت

صنف۳. بلوط

صنف۴. بلوط سفيد

در نامگذاري معمولا از ۲ كلمه يا بيشتر استفاده مي شود. كلمات بعدي معمولا توضيحات لازم را در مورد صفات و مشخصات اولين صنف نام گذاري ارائه مي دهند. در نهايت نام گذاري در ايجاد يكدستي – وضوح و يك ادبيات مشترك براي ناميدن تاكسونها بسيار مفيد مي باشد.
در نامگذاري از منابع مختلفي استفاده مي شود. مثلا:۱- نام افراد۲- نام مكانها۳- نامهاي ديگر

آيا نواختن تنبك سخت است؟

هيچ سازي آسان يا سخت نيست و براي نواختن هر كدام بايستي روزانه تمرين كنيد. خوب نواختن هر سازي به دو عامل زمان و تمرين نياز دارد. سازهايي مانند پيانو يا سنتور از آنجا كه از قبل كوك شده اند، در ابتدا صدايي بسيار دلنشين تر دارند. اما سازي مانند ويلن كه هنرجو خود بايستي صداي مورد نظر را ايجاد كند كمي سخت تر بنظر مي رسد.
براي آموزش تنبك چه متد هايي وجود دارد؟

بلي متدهاي متفاوتي وجود دارد. متد آقاي تهراني، اقاي افتتاح، آقاي رجبي، آقاي اسماعيلي، و آقاي اخوان
ميزان تمرين آموزش تنبك

پيشرفت در يادگيري موسيقي و كليه رشته هاي هنري بتدريج و به آرامي انجام مي شود و براي موفقيت و كسب مهارت، تمرين و ممارست لازم است. كودكان با توجه به اينكه زودتر خسته مي شوند، بهتر است تمرينهاي كوتاه مدت ترولي به دفعات بيشتر داشته باشند . پيشرفت هنرجويان در نواختن تنبك بستگي به ميزان تمرين و استعداد آنها دارد و تمرين روزانه و مداوم معمولا كارايي بيشتري دارد.
حدود قيمت ساز تنبك

قيمت تنبك از حدود يكصد وپنجاه هزار تومان به بالا مي باشد. براي تهيه ساز تنبك است با هماهنگي و راهنمايي معلم موسيقي خود اقدام فرماييد.براي خريد حتما با مربي خود مشورت كنيد و نظر او را جويا شويد. سعي كنيد از سازندگان ساز را تهيه كنيد. خريد ساز از سازنده هميشه به صرفه تر و مطمئن تر است.
ويژگي هاي يك ساز خوب چيست؟

چوب ساز بايستي بدون گره و ترك باشد. بخصوص در مورد ساز تنبك، يك تكه بودن چوب بسيار مهم است. بعضي تنبك هايي كه با چوب چند تكه ساخته مي شوند در پوست اندازي مجدد دچار ترك مي شوند.
ريشه نام

دربارهٔ وجه تسميه اين ساز، هنوز يك راي نهايي حاصل نشده‌است. بهمن رجبي معتقداست كه نام اين ساز در اصل تنبك بوده و تبديل آن به تمبك به دليل قلب حرف «ن» ساكن به «م»، قبل از حرف «ب» است؛ مثل اتفاقي كه در تلفظ واژهٔ «شنبه» مي‌افتد. (تنبك و نگرشي به ريتم از زواياي مختلف نوشته بهمن رجبي) اما گروهي ديگر اعتقاد دارند كه صورت «تنبك» منشاء منطقي نداشته و به همين دليل به اشتباه در ميان مردم رواج يافته است. اما در نوازندگي اين ساز از تكنيك‌هايي به نام‌هاي «تُم»، «بك»، «پلنگ» و «ريز» استفاده مي‌شود؛ بنابراين چندان بعيد نيست اگر نامگذاري «تمبك» بر اساس همين اسامي صورت گرفته باشد. از ديدگاه زبان‌شناسان واژه Tambourine كه در زبان‌هاي اروپايي براي تمبك به كار مي‌رود از واژهٔ تنبور پهلوي وام گرفته شده‌است.

سن و سال مناسب آموزش تنبك

آموزش ساز تنبك در همه سنين امكان پذير است. كودكان مي توانند به يادگيري نواختن تنبك بپردازند ولي شروع كلاس اموزش تنبك بهتر است بعد از گذراندن دوره اموزش موسيقي ويژه كودكان (ارف) باشد . نوجوانان و بزرگسالان هم مي توانند به يادگيري تنبك بپردازند .آموزش موسيقي در هيچ سني دير نيست و علاوه بر اينكه بعنوان تفريح محسوب مي شود مي تواند در تقويت حافظه و توانايي هاي ذهني نقش داشته باشد. آموختن موسيقي در هيچ سني دير نيست. بقول معروف ماهي را هر وقت از آب بگيريد تازه است!
آيا كودكان نيز مي توانند به فراگيري اين ساز بپردازند؟بلي از آنجا كه تنبك سايز كوچك براي كودكان هم هست از سنين كم هم مي توانند به فراگيري تنبك بپرداند. بهترين سن براي شروع نوازندگي از دوران كودكي است. توجه داشته باشيد در اين سنين اگرچه فراگيري كودكان بسيار بالا است اما بدليل زود خسته شدن كودكان از كارهايي كه نياز به تمركز زيادي دارد، بهتر است براي پيشرفت بيشتر، زمان تمرينات آنان را كوتاه تر و به دفعات بيشتر تقسيم كرد.