اموزش موسيقي

نام ديگر آن Fipple Flute يا English Flute است. ساده ترين نوع فلوت مي باشد و طرز نواختن آن بصورت مستقيم مانند كلارينت و بسيار ساده است. بعلت سادگي نواختن معمولا براي آشنايي كودكان با موسيقي از آن استفاده مي كنند.
چهار مدل اصلي دارد كه عبارتند از :

1- Soprano كه متداول ترين نوع آن مي باشد، صداي آن بسيار زير و براي ملوديهاي شاد مناسب است. نت دو اول آن يك اكتاو پايين تر از نت دو مياني مي باشد.

2- Alto بعد از سپرانو متداول ترين نوع است.

3- Tenor اين مدل و مدل باس كمياب و گرانقيمت هستند و صداي بم تري دارند.

4- Bass عضوي از اين خانواده با صداي بسيار بم و مناسب براي ملوديهاي غمگين.
يكي از معروفترين ماركهاي اين فلوت نيز ياماها مي باشد

اين نوع فلوت از جنس چوب ساخته شده و تقريبا در تمام نقاط جهان مورد استفاده قرار مي گيرد. البته نحوه ساخت آن در هر منطقه متفاوت است و بستگي به موقعيت جغرافيايي آن دارد. جنس چوب، قرار گيري سوراخها، قطر فلوت و شيوه نواختن از جمله اين تفاوت ها است. براي مثال در چين فلوت dizi ، در هند فلوت بانسوري، در اروپا فلوت آيريش و نيز در آمريكاي لاتين پان فلوت مورد استفاده قرار مي گيرند و همينطور در بسياري از نقاط ديگرجهان صدها نوع مختلف از فلوت چوبي نواخته مي شود.ولي شباهتي كه بين اكثر اين سازها وجود دارد شيوه نواختن آن است كه بصورت اريب مي باشد. (همانند فلوت كليد دار)
در ايران نيز فلوت چوبي كه در بازار موجود مي باشد فلوت پيكولوي بدون كليد است و به نام فلوت عربي شناخته مي شود گرچه در كشورهاي عربي به ندرت از آن استفاده مي شود. در اصل شما با اين فلوت مي توانيد ملوديهاي ايراني، عربي، تركي وحتي هندي يا شرقي بنوازيد و مهم نيست كه اسم دقيق آن چه باشد يا متعلق به چه كشوري است.اين فلوت صداي بسيار زيبايي دارد و در نتهاي بم تا حدودي شبيه به ني عربي مي شود.
نواختن آن نسبت به فلوت كليد دار كمي مشكل است و ساختمان آن بگونه ايست كه گام كروماتيك شرقي به آساني در آن قابل اجرا مي باشد. يعني علاوه بر اجراي پرده و نيم پرده در گام غربي، نتهاي ربع پرده نيز در آن نواخته مي شود كه آنرا در نواختن موسيقي مقامي و دستگاهي (ايران، تركيه وموسيقي عرب) قدرتمند ساخته است. يكي از ملوديهاي زيبايي كه بوسيله اين فلوت نواخته شده است توسط استاد پرويز وزيري در سريال وفا مي باشد كه البته به اشتباه در تيتراژ آن ني عربي نوشته شده بود. لينك دانلود اين آهنگ نيز در زير آمده است.

فلوت چيني:

چين را مي‌توان يكي از قديميترين كشورها در نواختن آلات موسيقي بويژه فلوت دانست. در چين فلوتهاي مختلفي وجود دارد از جمله: ۱- Dizi: يكي از آلات اصلي موسيقي در چين است. علاوه بر اين كه از آن در موسيقي سنتي، اپرا و اركستر استفاده مي‌شود، به كشورهاي غربي نيز راه پيدا كرده است. نواختن آن به صورت اريب مي‌باشد. به طور عمده از چوب بامبو (خيزران) ساخته مي‌شود و صداي بسيار زيبايي دارد. ۲- Xiao: سازي بسيار قديمي مي‌باشد. نواختن آن به صورت عمودي و جنس آن نيز از خيزران تيره رنگ است. ۳- Paixiao 4- Koudi: از جنس خيزران و بسيار كوچك و نازك مي‌باشد. در سال ۱۹۷۱ توسط يكي از اساتيد فلوت Dizi اختراع شد.
فلوت هندي (Bansuri):

اين نوع فلوت در كشورهاي هند و پاكستان نواخته مي‌شود. از چوب خيزران ساخته شده و بر روي آن ۶ يا ۷ سوراخ وجود دارد. نواختن آن نيز به صورت اريب مي‌باشد.
اوكارينا (Ocarina):

يكي از قديميترين سازهاي موسيقي در جهان مي‌باشد. ۱۲۰۰۰ سال قدمت! گذشته آن به چين برمي گردد ولي به مرور زمان به اروپا نيز راه پيدا مي‌كند. نحوه صدا دهي آن تقريباً شبيه به فلوت ريكوردر مي‌باشد. جنس آن معمولاً از سفال است ولي با پلاستيك، چوب، شيشه و فلز نيز ساخته مي‌شود. تعداد سوراخهاي آن هم ۴ تا ۱۳ عدد مي‌باشد. صداي آن نيز بسيار زيباست. مي‌توانيد به كاست اوكارينا از آقاي Diego Modena گوش كنيد.

بهترين راه براي يادگيري نتهاي فلوت، اينست كه دانشتان را از راه هاي مختلف تقويت كنيد. سايتهاي بسياري چارتها و برگه هاي تقلب براي تسلط بر نتهاي فلوت را در اختيار مبتدي ها قرار مي دهند. با استفاده از اين چارتها سرعت يادگيريتان را بالاتر مي بريد. نام پنج نمونه از اين سايتها را در بخش زير دنبال كنيد:
1-Flute for Dummies: اين سايت نحوه قرار گرفتن دست و مكان انگشتان را پوشش مي دهد. همچنين شامل چارتهاي انگشت گذاري كاملي است كه در ابتدا از طريق آن نتهاي محدوده مياني را ياد مي گيريد و با گذشت زمان، مي توانيد نتهاي بالاتر و پائين تر را هم بياموزيد.

2-Flute Fingering Trainer: دانش نت خواني فلوتتان را در اينجا محك بزنيد! مي توانيد سطح دلخواهتان را انتخاب كرده (آسان، متوسط و سخت) و سپس هر نت را با كليك روي كليدهاي فلوت شناسايي كنيد. اين سايت به شما در يادگيري مطالب جديد و تقويت دانشي كه قبلا داشته ايد، كمك مي كند.

3-JenniferCluff.com: در اين سايت چارت انگشت گذاري كاملي از پايين ترين تا بالاترين نتها قرار داده شده است. شما مي توانيد با يادگيري اولين نت A (در اكتاو پايين) شروع كنيد و به سمت نت A اي كه در اكتاو بالاتر قرار دارد، ادامه دهيد.

4- وبسايت 8 notes: اين وبسايت يادگيري يك نت از ابتدا تا انتها را پوشش مي دهد. با يك راهنما كه با رنگ كد گذاري شده است، قرار دادن هر انگشت را روي كليد درست نشان مي دهد. از ابتدا به عنوان يك مبتدي نت هاي فلوت را ياد مي گيريد و سپس تا بخش هشتم (آخرين مرحله) پيش مي رويد.

5-The Flute Teachers’ School: اين ويدئوي دو دقيقه اي را تماشا كنيد تا نحوه خواندن يك چارت انگشت گذاري را به صورت بصري ببينيد. نكاتي هم درباره نحوه يادگيري نتهاي فلوت براي مبتدي ها در اختيارتان قرار داده شده است.

• بخش عمده اي از يادآوري نتهاي فلوت مربوط به حافظه ماهيچه اي است. به همين دليل اينكه هنگام يادگيري نتها از حالت بدني خوبي برخودار باشيد، حائز اهميت است زيرا شما براي نحوه نواختن هر نت، يك الگوي هميشگي را در عضلاتتان ايجاد مي كنيد. پس يك عادت درست را در خود به وجود آوريد!
• از مغزتان براي حل يك معما استفاده كنيد. بسياري از يادگيري هاي موسيقي مي توانند بدون سازتان اتفاق بيفتند. با وجود اينكه نگه داشتن و نواختن فلوت مهم است، مي توانيد نتها را زمانيكه فلوت در دستانتان نيست هم تمرين كنيد.

چارتهاي انگشت گذاري خالي فلوت را چاپ كرده و با استفاده از يك مداد كليدهايي كه مي خواهيد براي هر نت فشار دهيد را تيره كنيد. اين نوع تمرين دادن حافظه بصري مي تواند به تقويت آنچه كه عضلات قبلا ياد گرفته اند، كمك كند

• وقتي در به خاطر سپردن نت ها مسلط شديد، شروع به تمرين ملودي هاي بسيار ساده اي كه در كتاب ملودي مبتدي ها وجود دارد، كنيد. اين كار به تقويت حافظه تان بيشتر كمك مي كند و تواناييتان را براي سوئيچ كردن راحت و روان بين نت ها بالا مي برد.

تمرين به اين روش به تنفس كمك كرده و بنيه تان را بالا مي برد. وقتي يك موسيقي را مي خوانيد، تري فكتاي دانش موسيقيتان را تقويت خواهيد كرد و با يك تير سه نشان را هدف قرار مي دهيد؛ به اين صورت كه انگشت گذاري نت، محل خط حامل چاپ شده موسيقي و نام نت (مثلا D، E يا F) را ياد خواهيد گرفت.

• اهداف واقعي و ويژه براي خودتان تعيين كنيد. وقتي تمام اين نتها را در يك گام مشخص ياد گرفتيد، يك هدف بلند مدت براي يادگيري تمام نتهاي فلت يا زير تعيين كنيد. سپس در نهايت، مي توانيد روي گام ماژور تمركز كنيد.

در اين بخش مراحلي آورده شده كه مبتدي ها مي توانند با پيروي از آنها نتهاي فلوت را آسان و سريع ياد بگيرند. بعد از آن در مورد روشهايي كه مي توانيد اين نت ها را تمرين كرده و به خاطر بسپاريد، مي پردازيم.
هر بار را به يك نت اختصاص دهيد

هر نت كليدهاي خاصي دارد كه لازم است فشرده شوند و تلاش براي يادگيري تمام نتها ممكن است بسيار سخت باشد! هر بار را به يك نت اختصاص دهيد و به مرور نتهايي كه قبلا ياد گرفته ايد، بپردازيد.
بين نتها رابطه ايجاد كنيد

در ابتدا، طرز قرار گيري هر نت مي تواند تصادفي به نظر برسد. سعي كنيد رابطه خاصي براي هر نت ايجاد كنيد تا بتوانيد به راحتي آن را به خاطر بياوريد.
مثلا براي نت B فلت، مي توانيد به شباهت آن به يك گاز انبر فكر كنيد. تنها كليدهاي مربوط به انگشت هاي اشاره چپ، شست و اشاره راست (به اضافه كليد مربوط به انگشت كوچك راست) را فشار دهيد. اين كار تصويري از قيچي كردن بين انگشتان اشاره و شست ها را به وجود مي آورد.

نتها را بر اساس يك ترتيب منطقي ياد بگيريد

يك ايده هوشمندانه اينست كه با يادگيري نتهاي يك گام مثل گام ماژور B فلت شروع كنيد. اين گام شامل نتهاي B فلت، C، D، E فلت، F، G، A و دوباره يك B فلت اضافيست.
براي نتهاي اول، ياد گرفتن A، B و C (همه روي خط حامل) هم مي تواند گزينه خوبي باشد. نت A، چهار كليد زير كننده صدا دارد. براي سوئيچ كردن به نت B فلت، انگشت سوم چپ را بالا برده انگشت اشاره راست را فشار دهيد.. سپس براي نت C انگشت شست و انگشت اشاره راستتان را بالا ببريد.

انگشتانتان را طبق چارت روي فلوت قرار دهيد

مبتديان اغلب دچار اشتباهاتي در انگشت گذاري نت ها مي شوند. برخي اوقات، تفاوت در صدايي كه با فشردن يك كليد اضافي ايجاد مي شود، بسيار نامحسوس است. اگرچه، با گذشت زمان اين تفاوت فاحش تر مي شود البته نه به لحاظ شنيداري بلكه از نظر تكنيكي. براي جلوگيري از يادگيري غلط انگشت گذاري، وقتي نتهاي فلوت را ياد مي گيريد، چارت را دوباره بررسي كنيد.

در مورد حالت بدن، چند نكته اساسي وجود دارد كه بايد براي كمك به يادگيري نحوه راحت تر نواختن فلوت به ياد داشته باشيد. اول اينكه، با كمترين فشار و بدون ايجاد اين احساس كه انگار فلوت از دستتان رها خواهد شد، انگشتانتان را در بالاي كليدها خم كنيد.
سعي نكنيد كليدها را محكم بگيريد يا نوك انگشتتان را بر روي كليد قرار دهيد. در عوض، با تمام دستتان فلوت را نگه داشته و به ياد داشته باشيد كه نوك انگشتتان انشعابي از انگشتانتان هستند كه از نزديكي مچ سرچشمه مي گيرند و فقط بايد با آنها اشاره كرد.
وقتي نتهاي فلوت را ياد گرفتيد، سعي كنيد شانه و آرنجتان را رها و شل كنيد زيرا اين دو ناحيه اغلب در نواختن به شما كمك مي كنند. در آخر، ياد بگيريد انگشتانتان را نزديك كليدها قرار دهيد. نگذاريد با هر تغيير نت فقط در هوا تكان بخورند.

هنگام نواختن ، متوجه تجمع مواد چسبنده و كثيف در هارمونيكا خواهيد شد كه ممكن است تاثير بدي روي كار با ساز نداشته باشد. تميز كردن بيش از حد هم مي تواند آسيب زننده باشد اما پاك كردن گهگاهي آن ضرري ندارد.
تميز كردن بدون باز كردن هارمونيكا
اگر هارمونيكايتان داراي يك شانه پلاستيكي است مي توانيد آن را با آب هم دماي محيط شسته و بگذاريد خشك شود.
باز كردن هارمونيكا
براي تميز كردن بيشتر، مي توانيد در پوش ساز را باز كرده، شانه را برداريد و آن را با آب، صابون و يك مسواك قديمي تميز كنيد. اما مطمئن شويد تمام صابون را از شانه پاك كرده ايد زيرا هارمونيكا را با دهان مي نوازيد و ممكن است مزه صابون برايتان آزار دهنده باشد. اگر جنس شانه، چوبي بود فقط آن را با مسواك تميز كنيد. از آب و صابون استفاده نكنيد. مي توانيد از آب و صابون براي شانه فلزي استفاده كنيد، اما از خشك شدن كامل آن اطمينان پيدا كنيد تا زنگ نزند.
مي توانيد صفحه درپوش را با همين متدها تميز كنيد. صفحات زبانه ها را هم به همين روش منتهي بدون مسواك تميز كنيد. كيت هاي متنوع همراه با قلم موها و اقلام ديگر براي تميز كردن هارمونيكا وجود دارند كه مي توانيد آنها خريداري كنيد.

توضيح تكنيك بندينگ در قالب كلمات كار سختي است، در سايتهاي مختلف ويدئوهاي بسياري در اين زمينه وجود دارد كه مي توانيد با مشاهده آنها بيشتر با اين تكنيك آشنا شويد.

نواختن “بندها” با استفاده از متد TILT يا كج كردن
با مكش حفره شماره 4 شروع كنيد (مي توانيد با هر نتي كه مي خواهيد شروع كنيد اما به نظر مي رسد شروع كار با شماره 4 ساده تر است). به ياد داشته باشيد كه براي بند كردن نت، بايد زاويه جريان هوا روي زبانه را تغيير دهيد. پس بياييد تقلب كنيم و به جاي تغيير زاويه جريان هوا با تغيير حالت دهان، زبان و گلو، زاويه هارمونيكا را تغيير دهيم.
هارمونيكا را از دو طرف نگه داريد و سپس حين نواختن نت حفره شماره 4، عمل مكش را انجام دهيد. قسمت عقبي هارمونيكا را به سمت بيني تان كج كنيد. مطمئن شويد كه وقتي هارمونيكا را به سمت بالا كج مي كنيد، مي توانيد به مكش هوا از طريق هارمونيكا ادمه دهيد.
اجازه ندهيد سر، دهان و زبانتان همراه با جريان هوا به دنبال زاويه هارمونيكا كج شوند يا اثر كج كردن ساز را در مرحله اول خنثي كنيد.
به ياد داشته باشيد كه شما بايد زاويه جريان هوا را در امتداد زبانه اي كه نت را بِند مي كند، تغيير دهيد. اين ترفند كه از نظر فيزيكي هارمونيكا را به سمت بالا كج مي كند، همان تغيير زاويه اي را ايجاد خواهد كرد كه شما بايد به تدريج با دهان، زبان و دهني ساز ياد بگيريد. اگر هارمونيكا از دهنتان بيرون آمد، دوباره شروع كنيد و مطمئن شويد هارمونيكا فاصله كافي با دهانتان را دارد تا دوباره خارج نشود.
نكات كج كردن هارمونيكا: زبانه در هر حفره نيازمند زاويه اي متفاوت است تا يك بند حاصل شود. به طور كلي اين زوايا بايد به صورت زير باشند:

• مكش در حفره شماره چهار، تقريبا تغيير زاويه 45 درجه اي جريان هوا را مي طلبد.
• مكش در حفره شماره 2، تقريبا تغيير زاويه 75 درجه اي جريان هوا را مي طلبد
• مكش در حفره شماره ،3 زاويه اي بين 45 تا 90 درجه را مي طلبد.

با تكنيك كج كردن تمرين كنيد تا تغييري در نواك ايجاد كنيد. وقتي شروع به گرفتن يك بند مي كنيد، به اين كار ادامه دهيد تا بتوانيد تغيير قابل توجهي در نواك ايجاد كنيد. اگر از طريق بند كردن نتوانستيد در حفره شماره 4 نواك مورد نظر را ايجاد كنيد، سراغ حفره ديگري برويد. اگر يك جلسه تمرين نتيجه نداد، آن را به فردا موكول كنيد و دوباره تمرين كنيد. در انجام اين كار زود تسليم نشويد.
نواختن نتهاي بِند بدون كج كردن هارمونيكا (روش توصيه شده)
پس از اينكه توانستيد با به كارگيري متد كج كردن هارمونيكا، نت هايي كه با روش بندينگ حاصل مي شوند را اجرا كنيد، زمان آن است كه ياد بگيريد چطور همان صدا را بدون كج كردن ساز ايجاد كنيد. كج كردن ساز روش خوبي براي ايده گرفتن جهت بندينگ است اما اگر دائما هارمونيكا را به اطراف كج كنيد، قادر نخواهيد بود آهنگهاي زيادي را اجرا كنيد. حالا شما بايد ياد بگيريد شكل دهان و زبانتان را براي شبيه سازي همان تغيير جريان هوايي كه با كج كردن ساز ايجاد مي كرديد، تغيير دهيد.
اين روش يكي از سخت ترين تكنيك ها به لحاظ توصيفي است (افراد مختلف، يك روند يكسان را متفاوت توصيف مي كنند) اما در اين مقاله به زبان ساده اين روش توضيح داده شده است:

• با اجراي مكش يك تك نت شروع كنيد.
• فك پايينتان را كمي به سمت جلو هل دهيد.
• نوك زبانتان را مقابل دندانهاي جلوي پايينتان قرار دهيد.
• زبانتان را به سمت سقف دهانتان قوس دهيد.( اما خيلي هم زبان را تا نكنيد كه باعث قطع جريان هوا شود)هوا را كمي شديدتر به بيرون بكشيد تا تيزي زاويه جريان هوايي كه توسط تغييرات زبان و فك ايجاد شده، جبران شود.
• احتياط: خيلي با شدت عمل مكش را انجام ندهيد زيرا ممكن است در انجام تكنيك بندينگ، از حالت مكش رد شده و Overdraw را اجرا كنيد.
• تا جايي كه ممكن است به طور همزمان اين كار را براي حفره هاي 2، 3، 4 و 5 انجام دهيد.
• براي تغيير نواك به ساز گوش دهيد.
• كار تمام است!بلافاصله پس از انجام تكنيك بندينگ، فك و زبانتان را ريلكس كنيد.
• زبانتان را به جاي اولش برگردانيد (پايين دهان).

به مكش ادامه دهيد و نت بايد به صداي تك نت واضح عادي اش برگردد.
براي بندينگ يك نت، تنها به دو چيز نياز است:
كنترل نفس خوب و قابليت جابه جايي يا تغيير جريان هوا.

بندينگ هارمونيكا در ابتدا كار سختي است اما يكبار كه انجام دهيد، آسان مي شود. اگرچه، اين كاري نيست كه يك مبتدي از پس آن بر بيايد. مطمئن شويد مي توانيد تمام موارد ذكر شده در قسمتهاي قبل به ويژه نواختن نتهاي تك را قبل از بندينگ ساز، اجرا كنيد.
از تكنيك بندينگ براي تغيير دادن نواك يك نت استفاده مي شود. اگر در حين دم و بازدم فرم دهان را تغيير دهيد، سرعت زبانه اي كه مي لرزد و نواك نتي كه اجرا مي شود تغيير مي كند. بندينگ در درجه اول هنگام نواختن هارمونيكاي بلوز مورد استفاده قرار مي گيرد.
رايجترين روش بِند، نوع مكش به ويژه در نتهاي پايين تر است. اگرچه تكنيك هاي بند به روش دمش، Overblow و Overdraw وجود دارند.